Adaptogeny - pozbądź się stresu dzięki magii ziół!

Stres, problemy z zaakceptowaniem zewnętrznego świata i oddziaływaniem czynników środowiskowych na nasz organizm - to kluczowe elementy wpływające obecnie na nasze zdrowie. Czy możemy wspomóc się nie tylko dietą i terapią z psychologiem czy leczeniem proponowanym przez lekarza? Słyszeliście o adaptogenach?  Cierpicie na problemy ze snem? Doświadczacie ogromnego stresu w życiu? Sprawdźcie mój najnowszy wpis prosto z dziedziny fitoterapii, która jest mi bardzo bliska z racji na wykształcenie i godziny pracy w laboratorium przy ekstrakcji ziół! 

Historia adaptogenów rozpoczęła się w 1947 roku, gdy naukowiec Nokolay Vasilievich Lazarew po raz pierwszy użył tego terminu wobec rzadkich substancji o unikalnym działaniu. 

Adaptogeny mają za zadanie:

• zwiększyć naturalną odporność na fizyczny i emocjonalny stres, a także depresję, zmęczenie i niektóre choroby,
• poprawiać koncentrację, koordynację, wytrzymałość i odporność na ból,
• mogą działać uspokająco,
• mogą poprawiać funkcje mózgu, proces zapamiętywania czy uczenia się,
• mogą wpływać na sprawność fizyczną organizmu w trakcie obciążenia wysiłkiem fizycznym,
• mogą obniżać ciśnienie krwi, poziom cholesterolu czy cukru,
• niektóre wykazują działanie przeciwnowotworowe czy antyhepatotoksyczne [1].

Adaptogen powinien spełniać trzy określone cechy:

1. powinien zwiększyć niespecyficzną odporność przed stresem i przeciążeniem
2. powinien starać się normalizować funkcje organizmu bez względu na kierunek zakłóceń w organizmie,
3. może działać wyłącznie w celu uzyskania normalizacji całego organizmu, nie może stymulować organizmu ponad tyle, ile stymulacji osiąga zdrowy i prawidłowo odżywiony organizm (nie działa jak stymulant, nie ma efektów ubocznych) [1].

Adaptogen:

• nie może działać szkodliwie
• nie może mieć skutków ubocznych
• nie może stymulować organizmu (jedynie przywraca balans i równowagę)
• powinien normalizować organizm
• powinien mieć działanie niespecyficzne
• powinien powodować niewielkie, korzystne zmiany w organizmie ludzkim

Czym jest adaptogen? 

Substancją, która sprawia, że organizm staje się elastyczny - zaadaptowany. Adaptogen wspomaga powrót do sprawności sprzed okresu stresu, a także wspomaga obronę przed bodźcami z zewnątrz i lepszą reakcję na czynniki zewnętrzne takie jak np. ciężki okres w życiu (treningi fizyczne, trauma, stres w życiu rodzinnym czy w pracy itp.) [1].

Biochemiczna rola adaptogenów:

• wpływ na metabolizm komórkowy
• wpływ na gospodarkę hormonalną
• wpływ na aktywność enzymatyczną
• wpływ na procesy oddychania komórkowego
• wpływ na procesy związane z odpornością
• wpływ na przewodzenie impulsów i wiele innych [1].

Popularne adaptogeny i ich charakterystyka

• Ashwagandha (Witania somnifera, Witania ospała, żeń-szeń indyjski)
• to najpopularniejszy adaptogen na świecie
• ma działanie przeciwbakteryjne
• ma działanie przeciwzapalne
• spowalnia procesy starzenia się
• wspiera pracę nerek i wątroby
• wspiera proces uczenia się, zapamiętywania i poprawia koncentrację
• wspiera pracę układu hormonalnego
• poprawia sprawność seksualną i libido
• może zapobiegać procesom nowotworzenia (badania na komórkach!)
• zmniejsza produkcję wolnych rodników, może być dobrym środkiem ziołowym dla osób z chorobami neurodegeneracyjnymi (suplementacja pod opieką specjalisty)
• może być skuteczna w terapii cukrzycy (wstępne badania na zwierzętach)
• działa przeciwstresowo
• może normalizować poziom hormonów tarczycy i cholesterolu (jednakże to również badania wstępne) [1,2]

Ashwagandha, którą mogę polecić (standaryzowana, certyfikowana) to suplement marki FoodForce, którą sama przyjmuję. 

• Święta bazylia (Holy basil, Ocimum sanctum, bazylia azjatycka)
• to również bardzo popularny adaptogen
• działa przeciwbakteryjnie i przeciwpasożytnicze
• poprawia stan skóry
• oczyszcza zatoki
• wspomaga trawienie
• pobudza przemianę materii
• wspiera odporność organizmu
• zapobiega wydzielaniu nieprzyjemnego oddechu 
• hamuje rozwój Candida sp. w jelicie grubym, hamuje procesy gnilne w jelicie [1]

Holy basil. Źródło obrazka [klik].

• Jagody goji (Lycium chinensis, Kolcowój szkarłatny)
• poprawiają wytrzymałość organizmu
• obniżają ciśnienie krwi
• hamują procesy starzenia się
• wspierają pracę wątroby i poprawiają wzrok
• wspierają odporność
• mogą zmniejszać poziom cukru we krwi
• działają antyoksydacyjnie

Jagody goja. Źródło obrazka [klik].

Stosowałam ten adaptogen przez wiele lat, szczerze polecam szczególnie dla osób na diecie niskowęglowodanowej - w postaci po prostu dobrej jakości suszonych jagód włączonych do diety do dań. 

• Różeniec górski (Rhiodola rosea)
• świetny adaptogen dla osób z depresją, nerwicą i problemami na tym tle
• stosowany u osób żyjących w przewlekłym stresie i z syndromem zmęczenia
• bywa stosowany u osób z arytmią serca (pod opieką lekarską)
• poprawia libido obu płci i zwiększa potencję
• wspiera odporność
• zwiększa wytrzymałość fizyczną
• hamuje procesy starzenia się
• wstępnie wykazana aktywność przeciwnowotworowa

Różeniec górski. Źródło obrazka [klik].

Ten adaptogen również stosowałam prawie rok w bardzo ciężkim okresie stresu i pracy. Świetnie się sprawdzał i zdecydowanie warto się nim zainteresować. Na pewno wrócę do takiej suplementacji jeszcze nie raz.

• Reishi (Ganoderma lucidum, Japoński grzybek)
• wspiera odporność
• wspiera pracę układu krwionośnego
• wspiera pracę wątroby i żołądka
• pomaga unormować poziom cholesterolu
• wspiera pracę serca

Reishi. Źródło obrazka [klik].

• Traganek (Astragalus membranaceus)
• zwiększa wytrzymałość i wspiera regenerację
• rozszerza naczynia krwionośne
• obniża ciśnienie krwi
• wspiera pracę serca i wątroby [1]
• wspiera odporność
• zalecany dla alergików - zmniejsza ilość objawów zapalenia błon śluzowych - obecnie na rynku są syropy z dodatkiem traganku dla alergików
• hamuje proces starzenia się
• działa przeciwzapalnie

Traganek. Źródło obrazka [klik].

• kozieradka (Trigonella foenum-graecum)
• obniża poziom cukru, stosowana w przebiegu cukrzycy
• obniża poziom cholesterolu, LDL i trójglicerydów
• działa przeciwzapalnie
• działanie neurologicznie
• ma działanie antybiotyczne (przeciwdrobnoustrojowe)
• stosowana w leczeniu chorób przewodu pokarmowego w medycynie alternatywnej [4]

Kozieradka. Źródło obrazka [klik].

Kozieradka na wypadanie włosów?

Kozieradkę warto stosować nie tylko doustnie! Od lat stosuję napar z kozieradki w postaci wcierki do włosów - zapobiega wypadaniu i wzmacnia cebulki włosów. Jest naprawdę świetna na tym polu! Wystarczy zmielić łyżkę nasion, zalać niecałą szklanką wrzątku, odstawić na kilka godzin, a potem przecisnąć przez gazę. Napar można przelać do spryskiwacza i wcierać w skórę głowy codziennie (zawsze warto wcześniej wykonać próbę alergiczną!). Przechowujemy w lodówce. Kozieradka ma specyficzny zapach podobny do rosołu, więc nie każdemu może się spodobać, ale taka wcierka jest naprawdę warta zastosowania jeśli borykamy się z problemem wypadania włosów i chcemy wspomóc proces leczenia także od strony skóry głowy.

• żeń-szeń (Panax ginseng)
• najpopularniejsze zioło azjatyckie
• zawiera wiele związków aktywnych biologicznie
• wpływa na aktywność osi HPA (oś podwzgórze-przysadka-kora nadnerczy) silnie związanej ze stresem
• wspiera wytrzymałość organizmu, stosowany przez sportowców
• wspiera wydolność tlenową 
• wspiera układ krążenia
• wspiera układ odpornościowy
• działa przeciwzapalnie i prawdopodobnie przeciwnowotworowo
• działa antyoksydacyjnie
• wspiera pracę mózgu
• istnieją badania potwierdzające wzrost energii u sportowców w trakcie treningu podczas suplementacji żeń-szeniem, ale żeń-szeń jeszcze nie trafił na listę środków zakazanych na zawodach [3]

Żeń-szeń. Źródło obrazka [klik].

PODSUMOWANIE: 

Przedstawione przeze mnie adaptogeny to zaledwie kilka przykładów z ogromnej dziedziny fitoterapii, która jest obecnie coraz bardziej doceniana i wykorzystywana jako element dodatkowej terapii przy udziale terapii podstawowej - najczęściej farmakologicznej - u wielu osób. Ale zioła są godne uwagi nie tylko dla osób chorych! Także w codziennym życiu sprawdzą się dobrze jako suplementacja wzmacniająca, wspierająca organizm w walce ze stresem czy podczas intensywnych treningów lub podczas nadmiernego wypadania włosów. Czy zioła i ziołolecznictwo to szamaństwo? Już nie! Nie da się ukryć faktu, że rośliny naprawdę zawierają wiele substancji aktywnych biologicznie, których działanie jest analizowane przez naukowców w setkach milionów badań naukowych na świecie. To z roślin często powstają lekarstwa i środki terapeutyczne (w wielu procesach bio-chemicznych w laboratoriach). Jeśli chodzi o mnie - uwielbiam fitoterapię, ziołolecznictwo i "magię ziół" od dziecka i zdecydowanie polecam zainteresowanie tematem. Jednak proszę uważać z każdą suplementacją dodatkową i kontaktować się ze specjalistą podczas próby suplementacji np. u kobiet w ciąży lub w trakcie chorób np. choroby nowotworowej.

Literatura:

[1] Wydro, Dorota. (2013). Adaptogeny - przydatne suplementy i alternatywa dla leków. (Adaptogens - usefull supplements and an alternative to drugs), 

Conference: XIII International Congress of Aesthetic and Anti-Aging Medicine

At: Warsaw, Poland.

[2] 

Polumackanycz, Milena & Forencewicz, Aneta & Wesolowski, Marek & Viapiana, Agnieszka. (2020). Ashwagandha (Withania somnifera L.) – the plant with proven health-promoting properties. Farmacja polska. 76. 442-447. 

[3] Zięba A., Kędzierska E., Gibuła E., Analiza właściwości farmakologicznych przetworów z Panax ginseng C.A.Mey. oraz Rhodiola rosea L. ze szczególnym uwzględnieniem wpływu ich suplementacji na kondycję i wydolność fizyczną, 2018, Tygiel, Lublin.

[4] Król-Kogus, Barbara & Krauze-Baranowska, Mirosława. (2011). Kozieradka pospolita (Trigonella foenum graecum L.) - tradycja stosowania na tle wyników badań naukowych. Postępy Fitoterapii. 12. 185-190. 

Miłej lektury!

Zapraszam na stronę na Facebook'u tutaj [kliknij i wejdź].

Jeśli zechcesz - możesz mnie także wesprzeć przez Patronite tutaj [klik].

****************************************************************

Udostępniajcie jeśli macie ochotę! :)

Bardzo proszę o uszanowanie mojego autorstwa do zdjęć i przepisów :)
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Art. 78. 1.