Nietolerancja laktozy czyli skąd wynika problem z jedzeniem nabiału? (część 1)

Nowy post edukacyjno-naukowy leci na bloga :) Tym razem niestety bardzo dobrze znany mi temat: NIETOLERANCJA LAKTOZY czyli dlaczego wielu z nas ma problem ze spożyciem nabiału właśnie ze względu na ten składnik? W ramach ciekawostki dodam, że kiedyś miałam okazję "zrobić" mleko bez laktozy na studiach, a także wykonywać testy bateryjne na obecność laktozy. Ciekawe, ale dlaczego przemysł był zmuszony wprowadzić takie produkty?

Zjadłaś/łeś śmietanę i czujesz ból brzucha, a nawet głowy? Pojawia się biegunka? Uciążliwe gazy i "przewracanie" w żołądku? Brzmi znajomo? Zapraszam na prosty i jasny artykuł, który wszystko wyjaśni :)

Cały sprawca zamieszania... gen LCT! 

KLUCZOWA INFORMACJA: Gen LCT koduje enzym zwany laktazą, który odpowiada za proces rozkładu cukru mlecznego zwanym laktozą. W przeciwieństwie do innych chorób związanych z genami - w tym przypadku nie chodzi o uszkodzoną strukturę genu, a o brak funkcjonalnego enzymu [1]. 

Każdy człowiek na świecie rodzi się z prawidłowo funkcjonującym genem LCT, który koduje laktazę, która rozkłada laktozę, a więc śmiało spożywamy mleko prosto od matki (zawierający laktozę). Jednakże wraz z wiekiem gen LCT traci swoją funkcję w coraz większym stopni, a nasza zdolność do trawienia laktazy zanika (naukowcy wskazują początek problemów z trawieniem nabiału na czas, gdy niemowlę zostaje odstawione od piersi matki) [2].  

Źródło [3].

Co ciekawe w przypadku mieszkańców regionów, w których od lat ma miejsce hodowla zwierząt dających mleko (z których produkowane są sery, śmietany itp. czyli głownie całej Europy oraz Wschodu) ma miejsce MUTACJA DNA, która sprawiła, że u niemowląt nie zawsze zostaje wyłączony gen LCT. Prawdziwa adaptacja do środowiska prawda? Pierwsze przypadki mutacji genu LCT mają początek około 10 tys. lat temu [2].

Jak to rozumieć? Prosto. 

• Sytuacja wyłączenia genu jest traktowana przez przyrodę jako NATURALNA. Takich osób na świecie jest około 70% [3].
• Sytuacja, gdy gen wciąż w wieku dorosłym zachowuje swoje funkcje, a dana osoba trawi laktazę - PRAWDZIWA ADAPTACJA DO ŚRODOWISKA = "CZŁOWIEK Z GENEM -MUTANTEM".
• Dane wskazują, że osoby dorosłe często osiągają zaledwie 10% początkowej aktywności genu LCT [3].

Ale... przecież mamy jeszcze florę jelitową i bakterie, które wewnątrz jelit potrafią trawić wiele substancji, których my nie trawimy. Czy to oznacza, że osoby z wyłączonym genem LCT mogą jednak jeść nabiał? Mogą, ale...

Bakterie jelitowe potrafią rozkładać laktazę. Jednakże jest to proces FERMENTACJI wraz z rozkładem laktazy powstają uboczne produkty przemiany i gazów (kwas mlekowy, dwutlenek węgla, wodór, metan, wodorotlenki). Szczególnie tych gazów, które prowadzą do wzdęć, bólów brzucha czy "wiercenia w żołądku". Dodatkowo laktaza wspiera przepływ osmotyczny wody z komórek do jelit. Jedyny sposób usunięcia wody z jelit? Biegunka [2]. 

Czy to wszystko? Niestety nie. Podłoże nietolerancji laktozy ma także charakter wtórny czyli nabyty. Taki typ nietolerancji często jest wynikiem chorób lub uszkodzenia nabłonka i kosmków jelita, gdzie produkowana jest laktaza. 

Choroby mogące wpłynąć na pojawienie się nietolerancji laktozy:

• celiakia
• choroba Duhringa (nietolerancja glutenu)
• infekcje wirusowe 
• ostra/przewlekła biegunka bakteryjna
• choroba Whipple'a
• zespół krótkiego jelita
• infekcje żołądowo-jelitowe
• choroba Leśniowskiego-Crohna
• zapalenie jelita
• a także stosowanie niektórych leków, antybiotyków, chemioterapeutyków czy alkoholu [3] 

Jak zdiagnozować nietolerancję laktozy zgodnie z najnowszymi testami:

• Analia pH stolca (niestrawiona laktoza zakwasza pH stolca)
• Wodorowy test oddechowy WTO (duże ilości wodoru wytwarzane przez bakterie jelitowe w procesie fermentacji)
• Próba eliminacyjna (usunięcie nabiału z diety, obserwowanie objawów - które powinny zanikać)
• Test doustnego podania laktozy (badanie stężenia glukozy we krwi, które teoretycznie powinno wzrosnąć po prawidłowym rozkładzie laktozy do galaktozy i glukozy)
• Badanie molekularne polimorfizmu genu laktazy 
• Endoskopia (określana jako najskuteczniejsza, pobiera się wycinek jelita i oznacza ilość laktazy)[3]

Podsumowanie: 

Przyroda zaprogramowała nas do rezygnacji z nabiału krótko po urodzeniu, a jednak nasze organizmy potrafiły stworzyć mutację adaptującą do warunków. Jednakże przeważająca część ludzi na świecie dalej wykazuje problemy z trawieniem laktozy.

Inne problemy z trawieniem nabiału np. "problemy z kazeiną" w kolejnym artykule;)

Literatura:

1. Jeremy M. Berg, John L. Tymoczko, Lubert Stryer, Biochemistry, Seventh Edition, 2010
2. Bill Sullivan, Pleased to Meet Me. Genes, Germs, And the Curious Forces That Make Us Who We Are, Burda Media Polska Sp.  o. o., 2020.
3. Weronika Sawala, Praca poglądowa w ramach specjalizacji Kierunek: farmacja apteczna Nietolerancja laktozy. Nietolerancja laktozy a stosowanie leków z laktozą, Poznań 2018. 

Miłej lektury!

Zapraszam na stronę na Facebook'u tutaj [kliknij i wejdź].

Jeśli zechcesz - możesz mnie także wesprzeć przez Patronite tutaj [klik].

****************************************************************

Udostępniajcie jeśli macie ochotę! :)

Bardzo proszę o uszanowanie mojego autorstwa do zdjęć i przepisów :)
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Art. 78. 1.

W sklepie FoodForce czeka na Ciebie kod na 12% na hasło: reva12