TRYB JASNY/CIEMNY

Włosy - co zrobić, gdy wypadają?

Gęste, puszyste, lśniące i piękne, zadbane włosy to oznaka zdrowia i atrakcyjności. Są niewątpliwym atrybutem kobiecości już od czasów starożytnych. Statystyki podają, że około 30% kobiet po 30stce i 50% kobiet po 50tce skarży się na problem wypadających włosów. Niestety problem dotyczy także mężczyzn. Dlaczego? Jakie są podstawy medyczne wyjaśniające wypadanie włosów? Jak potwierdzić to badaniami i jak leczyć? Zapraszam na nowy artykuł, o który tak bardzo prosiliście :)

Jakie są przyczyny wypadania włosów? Ile włosów dziennie tracimy i nie powinno nas to martwić? Kiedy udać się do lekarza i wykonać badania diagnostyczne? Sprawdźmy!
  1. Przyczyny wypadania włosów.
  2. Diagnostyka w kierunku przyczyn wypadania włosów.
  3. Sposoby leczenia problemu wypadania włosów.
  4. Dodatkowe sposoby jak zadbać o włosy.
Na początku należy zdać sobie sprawę z tego, że wypadanie włosów to zjawisko fizjologiczne - tak jak oddawanie moczu czy złuszczanie naskórka. Jednak każda równowaga może zostać zaburzona i podobnie jak oddawanie moczu co 10 minut - tak samo wypadanie dużej ilości włosów staje się problemem, z którym należy zacząć walczyć. Nasuwa się pytanie: Jak zdefiniować dużą ilość włosów? Dużą - tzn przekraczającą 70-100 włosów dziennie - ilością fizjologiczną. Warto pamiętać o tym, że 100 włosów o długości pół metra objętościowo wyda się dużą ilością, a jednak dalej może to być ilość "zdrowa". Jednak, gdy na szczotce przez długi okres czasu (kilka tygodni) pojawiają się setki szorstkich, matowych i łamliwych włosów, a dodatkowe tyle na dywanie oraz w wannie i na podłodze - problem należy zdiagnozować i definitywnie zająć nim.

        1. Przyczyny wypadania włosów:
  • problemy hormonalne: 
  1. stres (i szeroko związany z nim kortyzol)
  2. problemy z funkcjonowaniem tarczycy oraz choroby związane z tarczycą (nad/niedoczynność), 
  3. nieprawidłowy poziom estrogenu (po menopauzie po 50tce)
  4. wysoki poziom androgenów (najczęściej testosteronu, tzw. łysienie androgenowe)
  5. problemy z insuliną, otyłość, nadwaga
Układ hormony - włosy to jedna z najczęstszych przyczyn wypadania włosów [1,2]. Począwszy od stresu, który jest obecnie jednym z największych problemów (przewlekły stres skutkujący przewlekłym stanem zapalnym w organizmie prowadzi do wielu schorzeń np. choroby nowotworowej czy łysienia). Stres, a wraz z nim - kortyzol powoduje wydłużenie fzy spoczynku włosa, a skrócenie fazy wzrostu. Efekt? Wypadanie włosów i spowolnienie wzrostu nowych. 

Kolejna rzecz... poziom estrogenów, które mogą hamować cykl wzrostu włosa i zmniejszają ilość barwnika we włosach. Z kolei zaburzenia w ilości androgenów - białek wiążących hormony płciowe w surowicy prowadzą do wystąpienia łysienia androgenowego. Zarówno u kobiet jak i mężczyzn najsilniej na włosy wpływa androgen zwany testosteronem, który zaburza syntezę białek i hamuje wzrost włosa (ponieważ przez 5-alfareduktazę przechodzi do DNA i wiąże się z dihydroksyandrogenogami). Męskie łysienie występuje najczęściej między 20 a 30 rokiem życia i rozpoczyna się w okolicy skroniowo-czołowej. Związane jest z dziedziczeniem genu i poziomem androgenów. [3] 

Na poziom androgenów mają wpływ: 
  • choroby przysadki mózgowej, 
  • guzy produkujące androgeny, 
  • zespół policystycznych jajników (PCOS), 
  • otyłość, 
  • hiperandrogenizm idiopatyczny 
  • wszystkie zaburzenia endokrynologiczne (szczególnie zaburzenia funkcjonowania osi podwzgórze–przysadka–tarczyca) [2]
W przypadku gospodarki insulinowej pojawia się bezpośredni wpływ hiperinsulinemi na zwiększanie ilości produkcji androgenów w jajnikach, gdyż hamuje ona syntezę SHGB (globulina wiążąca hormony płciowe, sex hormone binding globulin) oraz białka typu 1 wiążące insulinopodobny czynnik wzrostowy (insulin-like growth factor – IGF-I). Insulina pochodząca z mieszków włosowych wpływa bezpośrednio na ich wzrost i metabolizm androgenów oraz zwiększenie DHT (dihydrotestosteron). Insulinooporność (schorzenie, o którym szeroko pisałam tutaj [KLIK]) powoduje zaburzenie krążenia i obkurczanie naczyń skóry głowy, prowadzi do miejscowych niedotlenień. Matilainen (i in. 2000) wysnuł nawet hipotezę, że wczesny etap łysienia androgenowego może być markerem insulinooporności [2].

  • niedobór mikroelementów i ważnych pierwiastków (często na skutek źle prowadzonej diety)
Najczęściej jest to niedobór żelaza, który prowadzi do tzw. anemii, niedokrwistości syderopeniczna. Do oceny ustrojowych zasobów żelaza służą 2 główne parametry oraz nowa metoda pomiaru: 
  • stężenie ferrytyny w surowicy 
  • ocena złogów żelaza w szpiku kostnym
  • pomiar stężenia receptora dla transferyny
Ferrytyna to głównie wewnątrzkomórkowe, magazynujące żelazo w komórce. Dodatkowo niewielkie ilości postaci glikozylowanej białka krążą we krwi. Prawidłowe stężenie ferrytyny wynosi 20–500 µg/l (u kobiet 10–200 µg/l). Wahania dobowe są niewielkie. Niedokrwistość prowadzi do łamania włosów i paznokci. Włosy są także matowe i słabe [5].

Dodatkowo silny niedobór pozostałych witamin i pierwiastków (w tym często: cynku, biotyny, miedzi, selenu, krzemu, niacyny, witamin z grupy B, witaminy E, D czy kwasu pantotenowego), gdyż budulce i substancje energetyczne do budowy włosów pozyskuje się głównie z pokarmu. Pierwiastki wpływają na szybkość wzrostu włosa i jego wytrzymałość. Na szczególną uwagę zasługuje siarka, która tworzy specyficzne wiązania zwane "mostkami disiarczkowymi" zapewniające sprężystość i odporność na złamanie włosa [6]. 

  • niedożywienie (niedobór makroelementów (najczęściej lizyny), często na skutek źle prowadzonej diety czy anoreksji/bulimii)

Należy tutaj wspomnieć o budowie włosa. Biorąc pod uwagę skład chemiczny włos składa się z: 
  • białek (ok. 80 %),
  • wody (ok. 10–15%), 
  • pigmentów, minerałów, lipidów (ok. 5–10 %)
Proteiny tworzą we włosach keratynę, która występuje w dwóch postaciach:
  • włóknista, która tworzy korę i naskórek 
  • amorficzna – stanowiąca międzykomórkowy materiał wiążący wypełniający szczeliny w trzonie oraz łuskach, scalająca strukturę włóknistą i łuski oraz zapewniająca włosom elastyczność [6]. 
Nie można cieszyć się pięknymi włosami nie jedząc (lub jedząc za mało) najważniejszego budulca włosów - białka. A ponieważ kolejnym budulcem (poza wodą) oraz składnikiem niezbędnym do wspomnianych wyżej hormonów i ich prawidłowego funkcjonowania są kwasy tłuszczowe i lipidy - stąd ogromna rola odżywiania włosów poprzez odżywianie organizmu, a także zróżnicowana, gęsta odżywczo dieta [6].

  • choroby autoimmunologiczne 
Do chorób autoimmunologicznych, które mają istotny wpływ na włosy należą:
  • łysienie plackowate, które jest uważane za chorobę autoimmunologiczną, dotyczy zarówno dzieci jak i dorosłych; jest związane z około 16% większym ryzykiem wystąpienia dodatkowych chorób autoimmunologicznych (u 0,6% chorych stwierdza się toczeń rumieniowaty,17 u 4% bielactwo,18 a u 8-28% autoimmunologiczne choroby tarczycy) [7]
  • choroba Hashimoto, gdzie występują upośledzenia w mechanizmach wzrostu włosa. Z chorobą Hashimoto związane jest tzw. łysienie telogenowe (w którym zaburzone są proporcje ilości włosów w fazie wzrostu i fazie spoczynkowej; liczba wypadających jest kilkukrotnie większa niż fizjologiczna; włosy są silnie przerzedzone) i łysienie plackowate (na skórze pojawiają się okrągłe, łyse ogniska do nawet kilkunastu centymetrów średnicy; pojawia się mrowienie skóry, a w skrajnych przypadkach nawet ból) [8]. 
  • Toczeń rumieniowaty (SLE), gdzie wypadanie włosów to jeden z najczęstszych objawów i występuje u ponad połowy osób z tą chorobą; łysienie dotyka nie tylko głowy, ale i brwi, rzęs czy ciała. Często jest nasilone w przypadku stosowania leków na SLE [9].
Źródło obrazka [klik].

Inne choroby o podłożu autoimmunoloicznym, których częstym objawem jest wypadanie włosów to:
  • Reumatoidalne zapalenie stawów
  • Zespól złego (upośledzonego) wchłaniania ZWW
  • Zapalenie żołądka i innych organów
  • Celiakia

Kolejny przyczyny wypadania włosów:
  • długotrwały stan zapalny (zapalenie skóry głowy) 
Najczęściej jest to łojotokowe zapalenie skóry głowy. To przewlekła choroba z tendencją do nawrotów. Pityrosporum ovale to najczęstsza przyczyna choroby [4]. Oczywiście każdy długotrwały stan przewlekły może prowadzić do wypadania włosów, a także innych upośledzeń organizmu.
  • choroby skóry głowy (np. grzybica)
Najczęściej spotyka się dwie rodzaje grzybicy skóry głowy: mikrosporozę (najczęściej u dzieci, są to ogniska pokryte łupieżem) oraz grzybicę strzygącą (u dzieci i dorosłych, zaczerwieniona i złuszczająca się skóra głowy) [4].

Inne przyczyny wypadania włosów:
  • długotrwałe zatrucia (szczególnie metalami ciężkimi takimi jak np. rtęć)
  • długotrwałe stosowanie leków (na wypadanie włosów największy wpływ mają leki przeciwnowotworowe - wypadanie brwi, włosów, rzęs)
  • choroby psychiczne, gorączkowe i zakaźne
  • urazy skóry głowy, blizny pooperacyjne (często zaburzające regenerację naskórka stałe zmiany)
  • źle przeprowadzone zabiegi kosmetyczne oraz uszkodzenia mechaniczne (np. trwała ondulacja, tapirowanie włosów, częste używanie prostownicy czy farbowanie włosów "agresywnymi" środkami chemicznymi)

        2. Diagnostyka w kierunku przyczyn wypadania włosów.
W tej części artykułu poruszone zostanie zagadnienie badań w kierunku diagnozy przyczyn wypadających włosów. Jakie badania warto wykonać, aby znaleźć podłoże problemu?
  • pełna morfologia krwi (wskaże anemię i ewentualne stany zapalne)
  • ferrytyna (test na poziom żelaza) 
  • poziom witamin i pierwiastków wspomnianych wyżej
  • hormony tarczycy (wolna i odwrotna FT3 oraz FT4, a także hormon przysadki TSH)
  • hormon stresu - kortyzol
  • hormony kobiece - progesteron i estrogen 
  • hormon testosteron (u kobiet najlepiej wolny i całkowity w celu oceny aktywności
    gonadalnej i nadnerczowej) [3]
Kolejne:
  • poziom DHEA (dehydroepiandrosteron) – w celu oceny aktywności nadnerczowej [3]
  • SHBG – w celu oceny aktywnego testosteronu [3]
  • glukuronianu 3α-androstendiolu – w celu oceny tkankowego metabolitu [3]
  • insulina - krzywa insulinowa i na czczo [3]
  • glukoza - krzywa glukozowa i na czczo [3]
  • wykonanie trichogramu (badanie u trychologa, pomaga określić stan korzeni włosów z udziałem świetlnego mikroskopu)
  • tyroksyna, tyreotropina
  • poziom prolaktyny i test z tyreoliberyną TRH (warto, ponieważ prolaktyna hamuje produkcję androgenów i kortyzolu - jest stymulowana wyrzutem TRH) [3]
A także:
  • dodatkowe badania zlecone przez endokrynologa, trychologa czy dermatologa (warto pamiętać, że z włosami jest ściśle sprzężona nie tylko medycyna układów chorobowych i hormonalnych, ale i medycyna skóry głowy)
Oczywiście nie jest wskazane wykonanie wszystkich wymienionych badań, ale wypisałam je razem na podstawie wszystkich wskazanych przeze mnie przyczyn wypadania włosów i badań naukowych.

        3. Sposoby leczenia problemu wypadania włosów.

Sposób leczenia problemu powodującego wypadanie włosów powinien opierać się na leczeniu PRZYCZYNOWYM, co oznacza indywidualne podejście do problemu. 

  • W przypadku problemów hormonalnych celem jest przywrócenie równowagi gospodarki hormonalnej.
  • W przypadku wypadania włosów na tle niedoborowym niezwykle ważna jest gęsta odżywczo dieta o bilansie kalorycznym najlepiej na równi z dziennym zapotrzebowaniem (a często dodatkowa okresowa suplementacja celem szybszego wyrównania niedoborów).
  • W przypadku chorób autoimmunologicznych niezbędne jest indywidualne podejście z pomocą lekarzy (i niestety często leków).
  • W przypadku stanów zapalnych niezbędnym krokiem jest znalezienie miejsca stanu zapalnego i wyeliminowanie go.
  • W przypadku grzybicy wskazane są wizyty u lekarza i leki.
  • W przypadku zatruć również niezbędna jest pomoc lekarska, odtrucie i wyeliminowanie źródła zatrucia ze środowiska (często wiąże się to ze zmianą pracy np. przy toksycznych farbach natryskowych).
  • W przypadku stosowanych leków warto porozmawiać z lekarzem o ewentualnych zamiennikach.
  • W przypadku chorób psychicznych wskazane są wizyty i współpraca z lekarzem.
  • W przypadku urazów skóry łowy i blizn można porozmawiać z lekarzem o ewentualnych sposobach na np. przeszczepy włosów.
  • W przypadku źle wykonanych zabiegów kosmetycznych wskazane jest zaprzestanie stosowania agresywnych zabiegów, co powinno wspomóc zdrowie włosów i zatrzymać wypadanie.

        4. Dodatkowe sposoby jak zadbać o włosy.
Oczywiście dbanie o włosy od wewnątrz to zdecydowanie NAJWAŻNIEJSZY i NAJLEPSZY SPOSÓB na piękne i zdrowe włosy. Ale warto zainteresować się swoimi włosami i określić ich rodzaj (wysokoporowate, niskoporowate, suche, matowe, szorstkie, o niedomkniętej łusce włosa). Rodzajów włosów jest mnóstwo podobnie jak sposobów pielęgnacji. Niewątpliwie jednak warto zadbać o/zainteresować się:
  • sposób nawilżenia włosów i dobrze dobrać stosowane odżywki
  • olejowaniem włosów (i indywidualnie dobrać olej do swoich włosów)
  • dobry szampon, który nie zawiera agresywnych środków piorących (nasze włosy to nie brudne pranie)
  • dobrą szczotkę (najlepiej z naturalnego włosia, polecam z włosia dzika)
  • bawełnianą koszulkę zamiast sztucznego ręcznika do suszenia włosów
  • nierozczesywanie włosów od razu po umyciu (są delikatniejsze po zastosowaniu środków myjących)
  • używanie delikatnych gumek/spinek i ograniczenie ciasnych upięć
  • ograniczenie zabiegów typu: farbowanie, prostowanie, kręcenie
  • spanie w delikatnie upiętych włosach długich (zapobiega to splątaniu i osłabieniu włosów)

Literatura:
  1. Gottfried S., Sposób na hormony, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2020.
  2. Sobstyl M., Tkaczuk-Włach J., Jakiel G., Diagnostyka hormonalna łysienia kobiet. Przeglad Menopauzalny, 2010. 14. 52-55. 
  3. Wormer E.J., Włosy – pielęgnacja i zdrowie, Bauer–Weldbild Media, Warszawa 2007.
  4. Małek E., Rozpoznawanie zaburzeń wzrostu, uszkodzeń i chorób włosów, Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007.
  5. Chełstowska M., Warzocha K., Klinika Hematologii Instytutu Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie Objawy kliniczne i zmiany laboratoryjne w diagnostyce różnicowej niedokrwistości, Onkologia w Praktyce Klinicznej,2(3), 105–116, 2006 Via Medica.
  6. Małek E., Charakterystyka budowy i funkcji skóry oraz włosów, Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom, 2007.
  7. Gilhar A., M. D., Etzioni A., Paus R., MD., Łysienie plackowate, DermaTologia po Dyplomie, 4(1), 2013
  8. Żak Ż., Wypadanie włosów w chorobie Hashimoto Hair loss in Hashimoto’s disease, Wydział Nauki o Zdrowiu Warszawski Uniwersytet Medyczny, Kosmetoloia Estetyczna, 9, 2020.
  9. Moghadam-Kia S., MD, Franks A. ., MD, Choroby autoimmunologiczne a utrata włosów, Dermatologia po Dyplomie, 20134(5).


Miłej lektury!

****************************************************************
Udostępniajcie jeśli macie ochotę! :)

Bardzo proszę o uszanowanie mojego autorstwa do zdjęć i przepisów :)
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Art. 78. 1.

W sklepie FoodForce czeka na Ciebie kod na 12% na hasło: reva12

Wyślij posta przez e-mail

Komentarze

Prześlij komentarz

Polecane posty

instagram @keto__reva