Dieta ketogenna a zaburzenia psychiczne

Dieta ketogenna stosowana jest od dawna głównie w leczeniu epilepsji i nowotworów (o czym nawiasem mówiąc pisałam swoją inżynierkę i magisterkę :) ). Ale czy tylko? Zapraszam na nowy artykuł na bazie artykułu przeglądowego o który prosiliście kiedyś na moim Instagramie. W końcu powstał:) Wszystko znajdziecie na stronie!:)

Jedno jest pewne. Istnieją badania i mnóstwo przypadków leczenia epilepsji dietą ketogenną, która (w dużej mierze) wykazuje pozytywną odpowiedź na leczenie chorych. Ok, neurologia. Ale co z innymi chorobami? Czy dieta ketogenna mogłaby być skuteczna także w innych zaburzeniach?

Dieta ketogenna została wykorzystana w badaniach chorób neurologicznych zarówno na zwierzętach jak i ludziach. Przykłady?

• W modelu zwierzęcym oceniono terapię dietą w stwardnieniu zanikowym bocznym. Wykazano, że zwierzęta poddane takiej metodzie leczenia zachowały mobilność ruchową oraz doszło do zwiększenia liczby neuronów ruchowych w rdzeniu kręgowym na odcinku lędźwiowym. 
• W zwierzecym modelu uszkodzenia mózgu zbadano poprawę funkcji poznawczych i motorycznych po zastosowaniu diety ketogennej.
• W zwierzęcym modelu stwardnienia rozsianego zastosowanie diety ketogennej zadziałałało ochronie na funkcje pamięci oraz przeciwzapalnie na mózg oraz rdzeń kręgowy, zmniejszyła się odpowiedź immunologiczna.
• W ludzkim modelu badano wpływ ketogennego związku AC-1202 na pacjentów z chorobą Alzheimera w randomizowanym badaniu. 
• W ludzkim modelu niewielkiego badania na 7 osobach z chorobą Parkinsona zauważono poprawę chodu, poziomu energii, drżenia spoczynkowego oraz nastroju. Niestety ze względu na małą ilość pacjentów ciężko interpretować wyniki [Bostock i in., 2017].

Stany lękowe

To bardzo powszechne zaburzenie dotykające ogromnej ilości młodych ludzi. Magnetyczny rezonans potwierdził, że lęk związany jest z aktywacją hipokampu oraz fragmentu kory przedczołowej w mózgu. Objawy lękowe często występują razem z epilepsją. W badaniach na modelu zwierzęcym 48 szczurów z objawami stanów lękowych zastosowano egzogenne ciała ketonowe w czasie 83 dni w połączeniu ze standardową karmą dla gryzoni (!). Po 13 tygodniach zaoberwowano podwyższony poziom ciała ketonowego we krwi gryzoni, co uznano za oznaki ketozy żywieniowej. Wysnuto wnioski o zmniejszeniu stanów lękowych po "nowatorskiej" indukcji ketozy żywieniowej prawdopodobnie poprzez układy związane z glutaminą, GABA oraz układ purynergiczny [Ari i in., 2016].

Depresja

Również depresja występuje często razem z epilepsją. To może i ją spróbować leczyć dietą? Podobnie jak w pozostałych fazach badań klinicznych nowych terapii także w próbach leczenia depreji jednym z etapów są badania na zwierzetach. W jednym z badań [Sussman i in., 2015] karmiono myszy przez 30 dni (w macicy matki) z zachowaniem diety ketogennej. Po porodzie wykazano zwiększoną aktywność fizyczną, zwiększoną objętość móżdżku oraz zmniejszone podwzgórze. W przypadku badań na ludziach (dzieciach chorych na epilepsję) zaobserwowano zmiany w ilościach neuroprzekaźników (głównie serotoniny, dopaminy). Jednak narazie nie ma szerszych badań pod kątem depresji na ludziach [Ari i in., 2016].

Choroba afektywna dwubiegunowa

Choroba ta charakteryzuje się przejściowymi stanami depresjii i manii, które często występują dłużej niż tydzien z okresami remisji. Pacjenci z tą chorobą często mają problemy z prawidłowym odżywianiem. W niewielkim "badaniu" 2 kobiet  z chorobą afektywną dwubiegunową (niestety ciężko grubę 2 osób nazwać badaniem) zastosowano ketozę 2 i 3 letnią. Pacjentki zauważyły stabilizację nastroju i ogólną poprawę stanu zdrowia [Phelps i in., 2013]. Właściwie nic nowego dla osób na ketozie?:) W drugim z badań chorą kobietę poddano miesięcznej diecie ketogennej. Nie zauważono poprawy. Z pewnością miesiąc to zbyt krótki czas na jakiekolwiek analizy, ciężko wysnuć wnioski czy dieta ketogenna naprawdę pomaga w chorobie afektywnej dwubiegunowej [Ari i in., 2016].

Schizofrenia

Dokładna patofizjologia schizofrenii nie jest znana, co mocno ogranicza formy i sposoby leczenia. Jednakże istnieje dość dużo badań nad zastosowaniem diety ketogennej w leczeniu tej choroby. W zwierzęcym modelu schizofrenii indukowanej lekiem zastosowano 3 tygodniową dietę ketogenną i zaobserwowano poprawę zachowań chorobowych takich jak: nadpobudliwość, problemy z pamięcią czy zachowania społeczne. Dodatkowo zanotowano podwyższone poziomu betahydroksymaślanu i obniżone poziomy glukozy we krwi [Kraeuter i in., 2015] We wcześniejszym badaniu na 10 pacjentkach ze schizofrenią zastosowano dietoterapię, farmakoterapię oraz terapię elektrowstrząsami (rok 1965). Po 2 tygodniach stan większości pacjentek poprawił się. Niestety było to słabo monitorowane badanie, nie notowano apektów ketozy [Pacheco i in., 1965]. Niektórzy naukowcy i lekarze sugerują, że w patofizjologii schizofrenii leży także zaburzenie metabolizmu glukozy i szlaków energetycznych, co mogłoby stanowić cel terapeutyczny w leczeniu choroby [Ari i in., 2016].

Spektrum zaburzeń autystycznych (ASD)

Według Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego ASD to choroba, która charakteryzuje się zaburzeniem zachowań międzyludzkich oraz komunikacji międzyludzkiej, a także regularne, ale ograniczone zachowania badź zainteresowania [APA]. Lekarze szacują, że od 5% do 40% osób chorych na ASD zachoruje w konsekwencji na epilepsję. Niestety także w ASD patofizjologia nie jest idealnie poznana. Wyróżnia się udział czynników środowiskowych oraz genetycznych, a także bardzo silną dysfunkcję mitochondriów. W pierwszym badaniu na zwierzętach zbadano wypływ diety ketogennej na ASD wywołany podaniem kwasu walproinowego. Po 70 dniach terapii zauważono poprawę zachowań  społecznych chorych zwierząt [Castro i in., 2016]. W innym badaniu na modelu zwierzęcym analizowano zmiany trzech cech: komunikatywności, powtarzalnych zachowań oraz towarzyskości. Wykazano zmiany w mikrobiomie jelit myszy, co mogłoby stanowić o pozytywnej ocenie zastosowania diety ketogennej w ASD [Ruskin i in., 2016]. W badaniu 30 dzieci z ASD wykorzystano 6 miesieczną terapię dietą ketogenną. Niestety 40% nie przestrzegało diety, ale pozostałe osoby wykazały od łagodnej do bardzo dobrej (2 osoby) opinii leczenia. Co ciekawe korzyści z leczenia utrzymywały się po zakończeniu badania [Evangeliou i in., 2003]. Sugeruje się, że dieta ketogenna wpływa na leczenie ASD ze względu na swój charakter przeciwzapalny, obniżający poziom glukozy we krwi oraz charakter przeciwobrzękowy [Ari i in., 2016].

Zespół nadpopudliwości psychoruchowej (ADHD)

ADHD jest najczęściej występującym zespołem u pacjentów z epilepsją (szczególnie dzieci). Występuje u prawie 30% chorych na epilepsję. Charakteryzuje się: zaburzeniami uwagi, nadpopudliwością, problemami z pamięcią, mową, koncentracją. Dzieci z ADHD wykazują bardzo częstą ilość ataków padaczkowych. Niestety nie istnieje zbyt wiele badań z zastosowaniem diety ketogennej u dzieci i dorosłych z ADHD. W jednym z nich porównano dietę ketogenną i standardową dietę na modelu zwierzęcym (21 psów). Zaobserwowano znaczną poprawę zachowań występujących w ADHD. Jednak mechanizmy, które za tym stoją są nieznane. Autorzy badań sugerowali, że zmiany metaboliczne stoją za zmianami w zachowaniu zwierząt [Jokinen i in., 2015].

PODSUMOWANIE: Prawdopodobnie istnieje szeroki potencjał w zastosowaniu diety ketogennej do leczenia wielu chorób na tle psychicznym. Jednakże nie ma zbyt wielu danych na ten temat i koniecznie są kolejne badania w celu analizy większej ilości danych.

Literatura:

[1] Bostock, EC, Kirkby, KC i Taylor, BV (2017). Obecny status diety ketogenicznej w psychiatrii. Frontiers in psychiatry , 8 (43).

[2] Sussman D, Germann J, Henkelman M. Gestational ketogenic diet programs brain structure and susceptibility to depression & anxiety in the adult mouse offspring. Brain Behav (2015) 5(2)

[3] Phelps JR, Siemers SV, El-Mallakh RS. The ketogenic diet for type II bipolar disorder. Neurocase (2013) 19(5):423–6.

[4] Kraeuter AK, Loxton H, Lima BC, Rudd D, Sarnyai Z. Ketogenic diet reverses behavioral abnormalities in an acute NMDA receptor hypofunction model of schizophrenia. Schizophr Res (2015) 169(1–3):491.

[5] Pacheco A, Easterling W, Pryer M. A pilot study of the ketogenic diet in schizophrenia. Am J Psychiatry (1965) 121(11):1110–1

[6] Castro K, Baronio D, Perry IS, Riesgo RDS, Gottfried C. The effect of ketogenic diet in an animal model of autism induced by prenatal exposure to valproic acid. Nutr Neurosci (2016) 19:1–8

[7] Ruskin DN, Svedova J, Cote JL, Sandau U, Rho JM, Kawamura M, Jr, et al. Ketogenic diet improves core symptoms of autism in BTBR mice. PLoS One (2013) 8(6)

[8] Evangeliou A, Vlachonikolis I, Mihailidou H, Spilioti M, Skarpalezou A, Makaronas N, et al. Application of a ketogenic diet in children with autistic behavior: pilot study. J Child Neurol (2003) 18(2):113–8

[9] Jokinen T, Tiira K, Metsähonkala L, Seppälä E, Hielm-Björkman A, Lohi H, et al. Behavioral abnormalities in Lagotto Romagnolo dogs with a history of benign familial juvenile epilepsy: a long-term follow-up study. J Vet Intern Med (2015) 29(4):1081–7

Miłej lektury!

Zapraszam na stronę na Facebook'u tutaj [kliknij i wejdź].

****************************************************************

Udostępniajcie jeśli macie ochotę! :)

Bardzo proszę o uszanowanie mojego autorstwa do zdjęć i przepisów :)
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r., o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Art. 78. 1